x

Да…Да…Даваадоржийн Ганболд

Найзууд нь хүндлэхээрээ “Да дарга”, цаашлуулахаараа “Ха дарга” гэж түүнийг авгайлна. Да нь яахав, овгоор нь дуудаж байгаа хэрэг, харин “Ха”нь мань эрийг халзнаар нь дайруулсан явдал. Мань хүнд алинд нь ч үл ажран муухан инээчихээд сууж байна. Тэр хачин нэгэн. Хүүхдийн морь, номхон тэмээ шиг. Надад түүний нэг юм огт таалагддаггүй. Найз нартаа элдвээр хэлүүлээд тоодоггүй шигээ гөрдөөч, хутгаач нарыг ч уучилдаг нь ёстой илүү зан санагддаг.

Чамайг тэгээд бичсэн байна гэхэд “Тэгсэн л байна лээ. Уг нь ч тийм биш дээ, чи мэднэ ш дээ” гээд духаа гялтайлгана. Жинхэнэ үнэнийг нэг ч болов хүн мэдэж байгаад ханачихна. Ерээд оны Монголын эдийн засгийн шинэчлэлийн гол авторуудын нэг, өнөөдөр бүгдээрээ үр шимийг нь хүртэж яваа зах зээлийн эдийн засгийн үрийг суулгалцсан нэгэн. Шинэтгэлийн олон алхмыг удирдаж, хэрэгжүүлсэн эдийн засагч. Яриад барахгүй олон ажлыг тэр хийсэн, бас хийлцсэн. Дараа нь янз бүрийн салбарт зүтгэсэн.

Нэлээн сүүлд л гэхэд, Америкчуудын мөнгөөр монголд төмөр замын зүтгэх бүрэлдэхүүнийг шинэчлэх төсөл, хөрөнгө мөнгийг шийдүүлчихсэн явсан. Одоо байгаа дизелээр ажилладаг илчит тэргэнд зориулан 60 км.цагаас илүү хурдлах боломжгүйгээр тахирлуулан барьсан, нэвтрүүлэх чадвар нь хүрэлцэхээ больсон төмөр замтай зэрэгцүүлж 120 км.цагийн хурдтай цахилгаан зүтгүүрт зориулсан шинэ төмөр замын төслийн ТЭЗҮ-ийг Монгол Улсаас нэг ч төгрөг гаргалгүйгээр хийлгэсэн хүн.

Гэвч иймэрхүү юм яаж дуусдаг билээ тэр л замаар төмөр замын шинэчлэлүүд нь жилийсэн. Шинэ юм, шинэ алхам эзэндээ сайн нэр дагуулдаггүйн жамаар үсээ дуустал хэлүүлж яваа нэгэн. Анх түүнийг алт дилер гэх хэргийн эзэн хэмээн жаал гүтгэв. Үнэн хэрэгтээ хэсэг мэргэжилтэн, залуус дилер хэмээх банк хоорондын валютын арилжаа маягийн бизнест оржээ.

Гэхдээ Да.Ганболдын заавраар биш, МАХН-ын Төв хорооны Улс төрийн товчооны шийдвэрээр 1987 онд эхэлсэн ажил байжээ. Хэрэг явдал ардчилсан хувьсгалаас өмнө болсон хэрэг бөгөөд 1991онд шинэ Засгийн Газрын үед илэрсэн юм билээ. Харин алт худалдсан явдал Да.Ганболд санхүү, эдийн засаг хариуцсан тэргүүн шадар сайд байх үед тохиожээ. Олж ирсэн мөнгө нь Монголд яаж буянаа өгснийг харин хэн ч ярьдаггүй.

Харин Да.Ганболд болсон явдлыг тайлбарлахыг хичээсэнгүй, яг л найз нартаа халзан мулзнаараа дуудуулсантай адилд болоод өнгөрсөн юм. Буруугүй зүйлд буруутнаар ойлгогдож хохь нь болсон доо. Та нар одоо ч түүнийг улсын хамаг алтаар гараа угаагаад барчихсан, тэрнээс нь болоод миний байж байгаа царай энэ гэж бодож суугаа байлгүй. Дараа нь хэн нэгэн нь Да.Ганболд “Монголчуудыг элгээр нь мөлхүүлнэ” гэсэн гээд цуурчихаж. Аанай л үнэн учрыг мэдэх хүн зөндөө л байгаа юм чинь гээд орхиж.

Хэдэн жил дараалан, хурал болгон дээр голдуу улаан дээлтэй нэг өвгөн босоод “Тэр Ганболд биднийг элгээр нь мөлхүүлнэ гэсэн болохоор” гээд л тамхины галаар түлчихсэн энгэрээ ширтэн ширтэн ярьдаг болчихсон байж билээ. Нэг удаа Баабар бид хэд Завханд явж байгаад тэгж ярьсан хүнээс “Та маш ноцтой мэдээлэл хэллээ. Наадах чинь Монгол Улсын эдийн засгийн эсрэг гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл байна. Бид цагдаагийн газарт хандаж Да.Ганболдод эрүүгийн хэрэг үүсгүүлнэ. Харин та наад баримтаа яг гэрчлээд очоорой” гэсэн чинь бажгадаад “Би үзээгүй ээ. Улс л тэгж яриад байгаа юм. Худлаа ч болов уу гэж бодоод байсан юм. Тэгж таарлаа” гэсгээд суучихаж билээ.

Одоо танай наагуур чинь өнөөх домгууд хөгжөөд “Улсын алт мөнгөөр бус алмаз шүрээр дилэрдсэн”, “монголыг элгээр нь хэвтүүлэх биш дагзаар нь савуулах” болчихсон яваа биз. Гол нь хэн юу гэх нь яах вэ? Өөрөөс нь л асуугаад үзээрэй, хэн минь. Өөр зүйлгүй ээ.

Б.Цэнддоо

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр 2 цаг 3 мин Ерөнхий сайд Г.Занданшатар ОХУ-ын Байгалийн нөөц, экологийн сайдыг хүлээн авч уулзлаа 2 цаг 8 мин ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний лабораториор батлагдсан тохиолдол 11338 болжээ 2 цаг 14 мин Нийт нутгийн 51 хувьд гантай болон гандуу байна 2 цаг 18 мин Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байгаа нь бидний утаатай байгаа хамгийн том шалтгаан 2 цаг 22 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан 3 цаг 23 мин Цагаан зун 3 цаг 36 мин Д.Цогтбаатар: Хүний эрхийн үнэлгээ заавал хийж байж тухайн хуулийг УИХ-д оруулж ирж хэлэлцдэг болсон 3 цаг 44 мин Нүүдлийн шувуудын хамгаалалд чиглэсэн хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгууллаа 4 цаг 10 мин Байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд 4 цаг 11 мин УИХ-ын өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд 4 цаг 12 мин Эрчим хүчний төрийн өмчит компаниудыг нэгтгэж, бүтцийг цомхон болголоо 4 цаг 13 мин Төрийн байгууллагын бүтэц, орон тоог цомхон болгохоор шийдвэрлэлээ 4 цаг 14 мин Нийслэлийн түгжрэлийг бууруулах хуулийн төслийг яаралтай хэлэлцүүлэхээр өргөн барив 4 цаг 16 мин Гэр хороолол, орон сууцны бүсэд авто зогсоол шинээр төлөвлөн барина 4 цаг 17 мин Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт суманд 5.0 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болжээ 4 цаг 18 мин Увс аймагт бага насны хүүхэд ачааны машинд дайруулж амиа алджээ 4 цаг 18 мин Хойд нутгаар бороо, бага зэрэг сэрүүсэл хүлээгдэж байна 4 цаг 20 мин АНУ-ын USAID агентлагийг хаахаар шийдвэрлэв 21 цаг 39 мин Япон ховор металлыг далайн ёроолоос олборлох төслөө 2026 онд эхлүүлнэ 21 цаг 40 мин
iИх уншсан
Төсвийн тэлэлтийг хэмнэлтэд шилжүүлсэн нь Япон улсын эзэн хаан Я.Баяраа: Уран зохиол бол ял, эх хэл бол дөнгө гэж ойлгосон ... Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын... Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байг... Цагаан зун Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц ... Маргаашнаас хонины махыг нэг килограммыг нь 10 мянга, үхрийн... Хар тамхины наймаа гэр бүлийн хүрээнд нэвтэрч, Монгол Улс хэ... Д.Трамп: “Иран дахин цөмийн хөтөлбөрөө сэргээвэл бид дахин ц... Төсвийн хуулийн нэмэлт, Үндэсний баяр наадмын зохицуулалт зэ... Батлан хамгаалахын сайд Д.Батлут салбарын удирдлагуудтай анх... Эрчим хүчний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн т... Мансууруулах бодистой холбоотой гэмт хэрэгт холбогдогсдын ди... Ой, хээрийн түймрийн тоо 44 хувиар өсөж, 600 мянга гаруй га ... Мбаппе суулгалт өвчний улмаас “Зальцбург”-ийн эсрэг тоглолто... Суурьшлын бүсэд могойд хатгуулахаас урьдчилан сэргийлнэ үү Урсгал усанд эрэн хайх, аврах ажиллагааны хамтарсан дадлага ... Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг нарны эрчим хүчид шилжүүлэх ... Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр 2025 он
Top