x

Эратосфен Киренский бөмбөрцгийн радиусыг бодож гаргажээ

МЭӨ 240 онд Грекийн эрдэмтэн Эратосфен Киренский дэлхийд анх удаа дэлхийн бөмбөрцөгийн радиусыг бодон гаргажээ. Эратосфен Киренский (МЭӨ 276-МЭӨ 194) нь эртний Грекийн тооч, одон орон судлаач, газар зүйч ба яруу найрагч хүн. Бага наснаасаа Александрид амьдарч нутаг нэгтэн, Александрын номын санг толгойлж байсан эрдэмтэн Каллимахаас эрдэм мэдлэгээ авчээ.

Авсан мэдлэгээ өргөжүүлэхээр тэр Афинд ирээд Платоны сургуулийн ойролцоо суурьшжээ. Энэ хоёр сургуулиар авсан түүний эрдэм Эратосфеныг олон талын шинжлэх ухааны бүтээл туурвихад нь тус болсон юм. III Птолемей Эвергет хаан Каллимахыг нас барсаны дараа Эратосфеныг эргүүлэн дуудаж Александрийн номын санг толгойлуулах болсон байна.

Түүний гол бүтээлүүдийн нэг нь дэлхийн радиусыг тооцон бодсон үйл юм. Эртний египетчүүд зуны өдөр хоногийн тэнцлээр нар Сиенад (өнөөгийн Асуан) гүнзгий худгийн ероолд тусдаг мөртлөө Александрид тийм үзэгдэл гардаггүйг ажиглажээ. Эратосфен үүнийг дэлхийн бөмбөрцгийн радиусыг тооцохдоо ашигласан байна.

МЭӨ 240 оны зургадугаар сарын 19-нд нар хамгийн өндөр байх цагт Александрия хотод тэрээр урт зүү ба скафис гэсэн аягыг хэрэглэн нар ямар өнцөгөөр тэнгэрт байгааг тогтоожээ.

Хэмжилтийн дараа 7 градус 12 минут буюу тойргийн 1/50 гэсэн тоог гаргаж авсан байна.  Тэгвэл Сиена нь  Александри хотоос тойргийн 1/50-д байгаа болж таарав. Хотуудын хоорондын зай нь 5,000 шатлал гэж байсан учир дэлхийн тойрог нь 250 000 шат болоод радиус нь 39,790 шатлал болжээ.

Гэхдээ Эратосфен ямар шатлалыг ашигласныг мэдэхгүй. Грекийн шатлал нь 178 м байсан бол дэлхийн радиус Грекийнхээр 7,082 км, Египетынх нь 6,287 км болж байгаа юм. Орчин үеийн хэмжилтээр дэлхийн радиусын хэмжээ нь 6,371 км болдог. Ямар ч байсан тэр үеийн энэ тооцоо гайхалтай болсон байна.

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Э.Цэндбаатарын өрсөлдөгчийг сольж, тулааны товыг хойшлуулжээ 1 цаг 38 мин “ОПЕК+”-ийн шийдвэр дэлхийн газрын тосны үнийг өсгөв 1 цаг 40 мин АНУ-д шатдаун үргэлжилж, нислэгүүд цуцлагдаж болзошгүйг анхааруулжээ 1 цаг 42 мин Афганистанд 6.3 магнитудын хүчтэй газар хөдөлжээ 1 цаг 46 мин Улаанбаатарын ус хангамжийг нэмэгдүүлэх “Туул усан цогцолбор” төсөл хэрэгжиж эхэлнэ 1 цаг 52 мин Нийслэлд өвөлжилтийн бэлтгэл ажил төлөвлөсний 95 хувьд хүрэв 1 цаг 57 мин Монголын волейболын дээд лигийн шинэ улирлын тоглолт өнөөдөр эхэлнэ 2 цаг 57 мин Ерөнхий сайд Г.Занданшатар “Доншен газрын тос” компанийн үйл ажиллагаатай танилцлаа 2 цаг 58 мин Иосиф Бродскийг шүүсэн хурал(3) 3 цаг 42 мин Нийслэлд нэг долоо хоногийн дотор гал түймрийн 49 дуудлага бүртгэгджээ 3 цаг 44 мин “Монгол бахархлын өдөр”-ийг угтан бүтээлч сарын аян өрнүүлж байна 3 цаг 47 мин Үндэсний бөхийн өсвөр үе, залуучуудын улсын аваргууд тодорлоо 3 цаг 49 мин Хүүхдээр өвөл, хавар хурдан морь унуулахгүй байхыг уриалав 3 цаг 52 мин Н.Энхбаяр: Амин чухал төслүүдээ эрчимжүүлэхийн тулд гадаадаас ажиллах хүч авах хэрэгтэй 3 цаг 59 мин Өнөөдөр хуралдах дэд хороодын хуралдааны тов 4 цаг 4 мин Өнөөдөр хуралдах намын бүлэг, ажлын хэсгүүд 4 цаг 5 мин Энэ 7 хоногт Монгол Улсад болох онцлох үйлд явдлууд 4 цаг 7 мин Улаанбаатарт өдөртөө 4 хэм дулаан 4 цаг 10 мин 2025 оны III улирлын НӨАТ-ын буцаан олголт олгож эхэлжээ 2025-10-31 Чингэлтэй дүүргийн 300 айл ногоон халаалтын системд холбогдлоо 2025-10-31
iИх уншсан
Ж.Баярмаа: Намын нэр хүнд гээд хулгайч, авлигачидтайгаа эвлэ... Н.Тэгшбаяр: Эрчим хүчний чөлөөт бүс байгуулах боломжтой Туг болсон хүмүүс: Л.Түдэв Найруулагч Ч.Найдандорж: Сонгодог хийцтэй гүүр М.Тулгат: АН-ын дэмжлэгийг авахгүйгээр Засгийн газар маш хүн... Иосиф Бродскийг шүүсэн хурал (2) Бодлогын шинэчлэл хийж чадвал багш, эмч нарын цалинг 5-10 са... Баялгийн санг удирдана гэдэг мөнгө удирдах тухай ойлголт биш... Амьтдын хэлээр ярьдаг хүн Нэтфликсийн “Physical Asia” шоуны эхний дугаарууд цацагдаж э... ТАНИЛЦ: Боловсролын яамны ТОП зургаан тэрбумтан Ерөнхийлөгч Хүрэлсүх УИХ-ын 95 дугаар тогтоолд тавьсан хориг... 2025 оны III улирлын НӨАТ-ын буцаан олголт олгож эхэлжээ С.Эрдэнэбат: Багш нарын цалинг 3.5 сая төгрөг болгох хэлэлцэ... АНУ-ын “Сүүлчийн өдөр”-ийн онгоц Филиппинд газардав УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон дэд хороо, ажлын хэсгүүд... МАН-ын удирдах зөвлөл маргааш хуралдана Ж.Бат-Эрдэнийг УИХ-ын дэд даргад нэр дэвшүүлж, бүлгийн дарга... Засгийн газар “Оюутолгой”-н зээлийн хүүг бууруулах хэлэлцээг... “Цагаан алт” хөтөлбөрийн хүрээнд түүхий эдийн тал хувийг дот...
Top