Дарханд өчигдөр гарсан золгүй явдлын талаар бүтэн өдөржин соошлаар давалгааллаа. Хүн бүр л хөл хорионы цагаар сургууль дээр дуудсан цэцэрлэгийн эрхлэгчийг буруутгаж, хүүхдээ цоожлоод гарсан эхийн өмнөөс элэг эмтэрч байна. Хөөрхий, ажилтайгаа үлдэхийн тулд л гэнэ, ямар хатуу нийгэм бэ? гэлцэх. Эцэс сүүлдээ хөл хорио тогтоож, хүүхдүүдийг гэрт нь хорьсон салбарын яам, Эрүүл мэндийн сайд нар хүртэл буруутах бололтой.
Цэцэрлэгийн эрхлэгч "ойн баяртаа бэлдэнэ" гэж ажилтнаа дуудсанаар ээж нь ой зургаан сартай, 4-тэй, 5-тай гурван охиноо цоожлоод явсан гэх. Хэрэв энэ үнэн бол хөл хорионы цагаар ийм ажил зохион байгуулсан эрхлэгч мэдээж буруудах нь тодорхой. Гэвч нэг зүйлийг сануулахад хөл хорионы цагаар сургууль, цэцэрлэгийн багш, ажилчдын ирцийг бүртгэх үүргийг лав салбарын яамнаас өгөөгүй. Тэгэхээр цэцэрлэгийн эрхлэгч ямар ч шаардлагаар ажилтнаа дуудсан бай, тэр нь уг ажилтны заавал биелүүлэх үүрэг байгаагүй гэсэн үг. "Үгүй" гэж хэлэх эрх нь ээжид бий.
Эрх биш бид чинь эрх чөлөөтэй нийгэмд амьдарч байгаа улс. Хүүхдээ харж асрах хүнгүй бол ажлаасаа чөлөө авах эрх нь эцэг, эхчүүдийн хэнд ч бий. Харин тэр эрх чөлөөгөө хэрэгтэй үедээ хэрэглэж чаддаггүй нь бидний өөрсдөө бий болгодог зовлон. Чөлөө авбал ажлаас чинь хална, цалинг чинь хасна гэж эрхлэгч нь сүрдүүлсэн үү? Эсвэл гэрт нь дайрч ороод хүүхдүүдийг цоожилсон уу? Бусдын л адил "Удахгүй юм чинь дээ, юу л болов л гэж дээ" гэж хөнгөмсгөөр найдсан хэрэг.
Үүгээрээ хагацал үзсэн эцэг, эхийг буруутгах, хөл хорионы цагаан багш, ажилчдаа цуглуулсан цэцэрлэгийн эхлэгчийг зөвтгөх гэсэнгүй. Ганцхан үр хүүхдээ асарч хамгаалах нь эцэг эхийн хэнтэй ч хуваалцахгүй үүрэг гэдгийг л сануулсан хэрэг.
Эрх биш "гурвын гурван нялх хүүхэд минь харах хүнгүй" гэж учирлахад аль ч албан газрын дарга удирдлага цалинтай ч бай, цалингүй ч бай ганц өдрийн чөлөө олгоно. Олгохгүй байсан ч ажлаа хаяад хүүхдээ харах асрах нь эцэг эхийн үүрэг. Ямар гэрт нь ирээд гавлаад чирээд явсан биш. Тийм учраас өчигдөр болсон золгүй явдал эцэг, эхийн шууд буруугаас болсон гээд хэлчихэд хилсдэхгүй. Цаана нь дахиад ч олон гэр бүл хүүхдүүдээ цоожтой үлдээж байгаа. Хэзээ, ямар осол эндэл болохыг бид мэдэхгүй.
Ер нь бол манай хүмүүсийн үр хүүхэддээ ханддаг хандлага, бодит байдал угаасаа иймэрхүү. "Хүүхэд өөрөө өсчихнө, бие биеэ харчихна" гэх мэтийн монгол хүний алмай, хэнэггүй байдал үр хүүхдүүдийг маань эрсдэлд оруулж байна. Тийм учраас хэн нэг дарга удирдлага, албан тушаалтныг буруутгахаасаа илүү эцэг, эхчүүдийн өөрсдийн хайхрамжгүй байдлыг хамгийн нэгдүгээрт ярих ёстой. (Ажил олгогч бол ажлаа л бодно) Эцсийн бүлэгт хүнийг хүүхдийг хүн хайрлана гэж байхгүй. Ажил олдоно, үр хүүхэд олдохгүй.
Өчигдөр орой МАК компаниас "бүх ажилчдаа сарын хугацаатай цалинтай чөлөө олгосон" тухай мэдэгдсэн байна лээ. Болсон үйл явдалтай холбоотой эсэхийг мэдэхгүй ч ямартай ч сургууль, цэцэрлэгүүдэд хөл хорио тогтоосон энэ сургууль, цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдтэй эцэг, эхчүүдэд лав ач тустай зүйл болж байна. Гэвч албан байгууллага болгонд ийм боломж байхгүй нь тодорхой.
Тэгэхээр болсон явдлаас сургамж аваад эцэг эхчүүд өөрсдөө хүүхдийнхээ аюулгүй байдалд санаа тавьж, ядаж нэг нь ажлаасаа түр чөлөө аваад хүүхдээ асрах, албан байгууллагууд нь ч гэсэн ажилтнууддаа ийм боломж олгох хэрэгтэй болж байна. Үүний төлөө заавал салбарын яамны оролцоо, сайдын тушаал, шийдвэр шаардлагагүй, хүн хүнээ гэдэг нийгэмд бол хэн ч байсан санаачлагаараа хийчих зүйл. Тэгэхгүй бол дэлхий нийтэд аюулын харанга дэлдээд байгаа шинэ төрлийн халдвараас илүү бидний хайхрамжгүй, хэнэггүй байдал гамшиг дагуулах нь байна.
Б.ЗАЯА
